Hormonska oluja u telu: Kako poremećaj štitne žlezde utiče na emocije i pamćenje?
Hormoni štitne žlezde utiču na gotovo svaki proces u telu, pa i na psihu. Kada njihov nivo nije uravnotežen, mogu da se jave promene raspoloženja, pad koncentracije, nesanica, razdražljivost ili čak depresija i anksioznost. Ova složena žlezda povezana je s hipofizom i hipotalamusom, pa svaki poremećaj u njenom radu odražava i stanje nervnog sistema. Najčešći funkcionalni poremećaji su usporen rad, odnosno hipotireoza, i ubrzan rad - hipertireoza.
Uticaj hipotireoze na psihu
Usporeni rad štitne žlezde, odnosno hipotireoza, daleko je češći oblik poremećaja. Najčešće se javlja zbog autoimunih bolesti, pre svega Hašimoto tireoiditisa. Drugi uzroci uključuju stanja nastala nakon lečenja ubrzanog rada štitne žlezde (delimično ili potpuno uklanjanje žlezde, radiojodna terapija), primenu zračenja kod onkoloških bolesti, kao i upotrebu određenih lekova, poput amiodarona. Ređe, uzrok može da bude subakutna upala žlezde, kao kod De Kerveinovog tireoiditisa, kada je hipotireoza prolazna ili trajna posledica upalnog procesa.
Pored tipičnih metaboličkih simptoma, hroničnog umora, povećanja telesne težine, netolerancije na hladnoću, poremećaja menstrualnog ciklusa i usporene probave, često se javljaju i psihičke smetnje različitog intenziteta. Još pre nego što se postavi dijagnoza hipotireoze, mogu da se pojave:
- gubitak zadovoljstva i interesovanja
- depresivnost
- anksioznost
- pospanost
- gubitak apetita
- problemi sa koncentracijom i pamćenjem
- napetost i razdražljivost
- konfuznost
- promene raspoloženja
- preterana zabrinutost
- psihoza u težim oblicima bolesti
S obzirom na to koliko je veza između nervnog i endokrinog sistema složena, nije retkost da neprepoznata hipotireoza pojača već postojeće psihičke smetnje. Često se upravo tokom psihijatrijske procene otkrije i bolest štitne žlezde kao prateće stanje. Pravovremeno i pravilno lečenje levotiroksinom obično dovodi i do značajnog poboljšanja psihičkog stanja.
Ubrzana žlezda, ubrzana psiha
Hipertireoza, odnosno pojačan rad štitne žlezde, nastaje kada se u organizmu stvara previše hormona štitne žlezde. Najčešći uzrok je Grejvsova bolest, ali se može javiti i zbog toksičnog adenoma, toksične multinodozne guše, u početnoj fazi subakutne upale žlezde (De Kerveinov tireoiditis) ili kao početni stadijum Hashimotovog tireoiditisa.
Pored metaboličkih simptoma, pojačanog znojenja, drhtanja ruku, ubrzanog pulsa, povećanog apetitauz gubitak telesne težine, netolerancije na toplotu i ubrzane probave, javljaju se i izražene psihičke tegobe:
- anksioznost i napetost
- emocionalna nestabilnost
- razdražljivost i impulsivnost
- psihomotorni nemir
- nesanica
- problemi sa pažnjom i pamćenjem
- panični napadi
- psihotične reakcije sa sumanutim idejama i delirantnim stanjima kod težih oblika
Kao i kod hipotireoze, lečenje je usmereno na osnovnu bolest. U terapiji se koriste tireostatici, dok se za ublažavanje simptoma primenjuju beta-blokatori i anksiolitici.
Izvor: Adiva.hr/Zdravlje.kurir.rs
