Šta bi trebalo znati o raku pluća koji se proširio na limfne čvorove? Doktor otkriva najčešće simptome i mogućnosti lečenja

Kada rak uđe u limfni sistem, može se dalje proširiti na udaljene organe i tkiva. Medicinski izraz za rak koji se proširio je metastaza. Utvrđivanje da li se rak pluća proširio na limfne čvorove, i na koje tačno čvorove, pomaže lekarima da odrede stadijum bolesti i izaberu najprikladniji tretman.

Metastaze u limfnim čvorovima

Limfni čvorovi su važan deo imunog sistema. Ove male, ovalne strukture filtriraju štetne materije – bakterije, viruse, oštećene ćelije i ćelije raka.

- Limfni čvorovi su poput kanti za smeće u organizmu - objašnjava dr Ričard Anderson, torakalni hirurg iz OSF HealthCare u Pioriji, Ilinois.

Sav taj „otpad“ koji završi u limfnim čvorovima putuje zajedno sa limfnom tečnošću kroz mrežu limfnih sudova. Limfni čvorovi i sudovi zajedno čine limfni sistem. Ćelije raka koje se odvoje od tumora u plućima mogu proći kroz zidove limfnih sudova i tako dospeti u limfni sistem, odakle dalje stižu do limfnih čvorova.

Prvi limfni čvorovi do kojih obično stižu ćelije raka pluća su oni koji se nalaze najbliže plućima, ali se rak može proširiti i na udaljenije čvorove.

- Poznavanje tačno kojih su limfni čvorovi zahvaćeni pomaže lekarima da utvrde stadijum bolesti i odluče o najboljem lečenju - kaže dr Tingting Tan, onkolog i hematolog iz ustanove City of Hope u Njuport Biču, Kalifornija.

Stadijumi raka pluća

Lekari određuju stadijum raka pluća na osnovu veličine tumora, prisustva ćelija raka u limfnim čvorovima, broja zahvaćenih čvorova i eventualnog širenja raka na udaljene organe – poput kostiju, mozga ili nadbubrežnih žlezda.

Nesitnoćelijski karcinom pluća (NSCLC)

Najčešći tip raka pluća klasifikuje se po stadijumima od 0 do 4 – što je viši broj, rak se više proširio.

• Stadijum 0: Ćelije raka se nalaze samo u površinskim slojevima pluća, bez širenja na druga tkiva ili limfne čvorove.
• Stadijum 1: Tumor je veći i zahvatio je dublje slojeve pluća, ali se nije proširio na limfne čvorove.
• Stadijum 2: Tumor je veći nego u prethodnom stadijumu i može biti prisutan u obližnjim limfnim čvorovima.
• Stadijum 3: Rak se proširio na limfne čvorove, uključujući i one u medijastinumu (prostor između pluća).
• Stadijum 4: Rak se proširio na udaljene limfne čvorove i druge organe.

Sitnoćelijski karcinom pluća (SCLC)

Ovaj tip raka ima samo dva stadijuma:

• Ograničeni stadijum: Rak je prisutan na jednoj strani grudnog koša i može zahvatiti limfne čvorove na istoj strani.
• Prošireni stadijum: Rak se proširio na drugo plućno krilo ili druge delove tela.

Klasifikacija limfnih čvorova

Stadijum bolesti zavisi ne samo od toga da li su limfni čvorovi zahvaćeni, već i od njihove tačne lokacije.

• Ipsilateralni čvorovi su na istoj strani tela kao i tumor.
• Kontralateralni su na suprotnoj strani.

Rak pluća se može proširiti na sledeće limfne čvorove:

• Peribronhijalni – blizu disajnih puteva (bronha).
• Hilarni – u hilusu, mestu gde u pluća ulaze krvni sudovi, disajni putevi i nervi.
• Pulmonalni – unutar pluća.
• Medijastinalni – u prostoru između pluća.
• Subkarinalni – u zoni gde se dušnik (traheja) grana ka levom i desnom plućnom krilu.
• Supraklavikularni – iznad ključne kosti.

TNM klasifikacija

Američki zajednički komitet za rak (AJCC) koristi TNM sistem koji obuhvata tri faktora:

• T (tumor): Koliki je tumor i da li je zahvatio obližnje strukture ili organe?
• N (nodus): Da li se rak proširio na limfne čvorove i koje?
• M (metastaza): Da li se rak proširio na udaljene organe, poput mozga, kostiju ili nadbubrežnih žlezda?

Kategorija N ima vrednosti od 0 do 3:

• N0: Nema raka u limfnim čvorovima.
• N1: Rak je prisutan u plućnim ili hilarnih limfnim čvorovima na istoj strani tela.
• N2: Rak se proširio na medijastinalne limfne čvorove na istoj strani ili na subkarinalne.
• N3: Rak se nalazi u medijastinalnim, hilarnih ili supraklavikularnim čvorovima na suprotnoj strani tela.

Simptomi metastaza raka pluća u limfne čvorove

Metastatski rak pluća izaziva opšte simptome raka pluća, ali i specifične simptome povezane s limfnim čvorovima.

Uobičajeni simptomi uključuju:

• stalni kašalj
• iskašljavanje krvi
• otežano disanje
• promuklost
• gubitak apetita
• neobjašnjiv gubitak težine
• ponavljane infekcije pluća
• umor i slabost

Ako se rak nalazi u limfnim čvorovima, oni mogu biti uvećani i opipljivi kao kvržice na vratu ili ispod pazuha. Budući da uvećani limfni čvorovi mogu biti i znak infekcije, neophodno je uraditi dodatne testove radi potvrde uzroka.

Dijagnostika metastaza u limfne čvorove

Snimanja mogu pokazati da li se rak pluća proširio i u kojoj meri:

• CT skener pravi niz rendgenskih snimaka iz različitih uglova, a računar ih kombinuje u detaljnu sliku. Može otkriti uvećane limfne čvorove koji sadrže rak.
• PET skener koristi radioaktivni šećer koji se nakuplja u ćelijama raka, pa one „zasvetle“ na snimku.

Jedini način da se potvrdi dijagnoza jeste biopsija.

- To može podrazumevati hirurško uklanjanje limfnog čvora ili uzimanje uzorka tkiva iglom - objašnjava dr Tan.

U nekim slučajevima koristi se endobronhijalni ultrazvuk (EBUS) – kamera ubačena u disajne puteve koja pomaže lekaru da precizno vodi iglu do mesta uzorkovanja. Ponekad se primenjuje i medijastinoskopija, postupak u kojem se svetlosna cev uvodi u prostor između pluća da bi se uzeo uzorak tkiva.

Mogućnosti lečenja raka pluća sa metastazama u limfne čvorove

Kada se rak proširi na limfne čvorove, obično je potrebno sistemsko lečenje koje deluje na ceo organizam.

- Plan terapije zavisi od obima bolesti i želja pacijenta - kaže dr Tan.

Lečenje može uključivati:

• Hirurgiju: uklanjanje dela režnja, celog režnja ili čak celog pluća, zajedno sa zahvaćenim limfnim čvorovima.
• Hemoterapiju: primenu lekova koji uništavaju ćelije raka u celom telu, često u kombinaciji sa operacijom ili zračenjem.
• Radioterapiju: primenu snažnih X-zraka koji oštećuju DNK ćelija raka i sprečavaju njihovo dalje deljenje.
• Ciljanu terapiju: lekove koji blokiraju proteine ili supstance koje podstiču rast raka, posebno kod tumora sa određenim genetskim mutacijama (npr. KRAS, EGFR, ALK).
• Imunoterapiju: tretman koji pojačava sposobnost imunog sistema da prepozna i uništi ćelije raka.

Prognoza i ishod

Kada rak napusti pluća i proširi se na limfne čvorove, to utiče na prognozu bolesti. Ishod zavisi od stepena širenja i od toga koliko dobro rak reaguje na lečenje.

Ako se rak proširi izvan pluća, petogodišnja relativna stopa preživljavanja iznosi oko 37% za NSCLC i 18% za SCLC. Kada se proširi na udaljene organe, petogodišnje preživljavanje je 9% za NSCLC i 3% za SCLC.

Ove brojke, međutim, ne predstavljaju pojedinačne slučajeve. Svaki pacijent je jedinstven, a statistika se odnosi na grupe ljudi koji su lečeni pre više godina. Današnje terapije su naprednije i mogu poboljšati ishode.

- Iako rak pluća sa zahvaćenim limfnim čvorovima predstavlja uznapredovali stadijum bolesti, individualizovani pristup lečenju može pomoći pacijentima da postignu kontrolu bolesti i očuvaju kvalitet života - ističe dr Tan.

Izvor: everydayhealth.com/zdravlje.kurir.rs

Devet simptoma raka pluća: Neki od njih su potpuno atipični i to često otežava dijagnozu ove opake bolesti