Pitali smo doc. dr Mariju Stević, specijalistu anesteziologije sa reanimatologijom i subspecijalistu pedijatrijske anesteziologije Univerzitetske dečje klinike, Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, da li postoji "dečja sepsa" koja je po simptomima ili nekim drugim karakteristikama drugačija od one koja se javlja kod pacijenata starijih uzrasta?
- Postoje morfološke i fiziološke karakteristike koje su vezane za uzrast deteta počevši od novorođenčeta do adolescenta, dok je klinička slika u svim uzrastima ista.
Kolika je učestalost sepse u pedijatrijskoj populaciji?
- Sepsa kod pedijatrijskih pacijenata predstavlja značajan zdravstveni problem i važan je uzročnik morbiditeta i mortaliteta. Kod pacijenata sa sepsom produžen je boravak u bolnici i troškovi lečenja. Učestalost u pedijatrijskim jedinicama za intenzivno lečenje je >8%, dok u svetu godišnje od sepse umre > 4.500.000 dece.
Koji je mehanizam nastanka sepse?
- Iako je zapaljenje suštinski odgovor na svaku infekciju, progresija disregulacije odgovora domaćina, izaziva aktiviranje lanca koji dovode do oštećenja tkiva, mikrocirkulacije, imunog odgovora i sindroma sistemskog inflamatornog odgovora (SIRSa). Nekontrolisano intravaskularno zapaljenje može dovesti do septičkog šoka koji je udružen za disfunkcijom više organa.
Kad treba doći na pregled i gde?
- Na pregled treba doći ukoliko je dete ima povišenu ili sniženu telesnu temperaturu, ukoliko su ekstremiteti topli ili hladni, ukoliko diše ubrzano ili usporeno, ukoliko je konfuzno, pospano, povraća, slabije mokri, ima mučninu ili povraćanje. Preporuka je da se roditelji jave u najbližu zdavstvenu ustanovu gde će lekar posle inicijalnog kliničkog i laboratorijskog pregleda, inicijalno zbrinuti dete i uputiti u sekundanu ili tercijalnu zdravstvenu ustanovu na dalje lečenje.
Koja su deca podložnija za nastanak sepse?
- Prevremeno rođene bebe i novorođenčad su podložniji za nastanak sepse u odnosu na decu drugog uzrasta zbog nerazvijenog imunog sistema, zatim, onkološki pacijenti, pacijenti sa hroničnim bolestima, transplantirani pacijenti i pacijenti koji su na imonosupresivnoj terapiji.
Koji su najčešći uzroci sepse kod dece?
- Najčešći uzročnici sepse su bakterije, ali i drugi mikroorganizmi mogu dovesti do sepse kao što su virusi, gljivice i paraziti.
Na koji način nastaje sepsa?
- Sepsa može da nastane kao komplikacija bilo koje infekcije od ogrebotine do operisanog slepog creva, respiratorne, gastrointestinalne, urinarne infekcije ili infekcije rane. U pedijatrijskim jedinicama za intenzivno lečenje najčešći način nastanka su infekcije krvotoka povezana sa intravaskularnim kateterima, pneumonija povezana sa mehaničkom ventilacijom, urinarne infekcije koje nastaju kao rezultat dugotrajne kateterizacije mokraćne bešike i infekcije na mestu hirurške rane.
Kako se dijagnostikuje sepsa?
- Rana dijagnoza sepse kod dece može biti veoma otežana zato što rani simptomi mogu biti nespecifični. Još uvek ne postoji jedinstven dijagnostički test za potvrđivanje sepse, već se radi kombinacija više testova i dijagnostičkih procedura. Najčešći testovi koji se rade su testovi krvi, urina, likvora kao i testovi za specifične bakterijske i virusne infekcije a od dijagnostičkih procedura najčešće se koristi rendgenski snimak ili ultrazvuk.
Kako se leči sepsa kod dece?
- Lečenje sepse kod dece pacijenata podrazumeva prijem u jedinicu za intenzivno lečenje gde su pacijenti pod kontinuiranim nadzorom i praćenjem, brzoj i pažljivoj nadoknadi tečnosti, uzimanje hemokulture, pravovremeno uključivanje antibiotika, antipiretika i ukoliko je potrebno vazoaktivnih lekova. Lečenje podrazumeva multidisciplinarni pristup lekara različitih grana medicine, uključujući mikrobiologa i kliničkog farmakologa.
Šta podrazumeva savremena terapija i dokle se stiglo u lečenju sepse kod dece?
- Danas se radi na različitim istraživanjima novih bržih, jednostavnijih i pouzdanijih testova za detekciju mikroorganizama koji su uzročnici sepse kao i razvoju novih lekova koji mogu da se koriste kod pojave multirezistentnih sojeva mikrooganizama. Najnovije studije pokazuju da upotreba ECMA (ekstrakorporalne membranske oksigenacije) kod septičnog šoka u pedijatrijskoj populaciji, dovodi do preživljavanja u preko 50% slučajeva.
Koliko traje lečenje?
- Dužina lečenja je individualna. Ukoliko je pacijent prethodno bio zdrav i ukoliko se na vreme izolovao uzročnik infekcije, brzo se započelo lečenje i infekcija se brzo stavila pod kontrolu, lečenje najčešće traje do dve nedelje. Ukoliko su pacijenti bebe, deca sa komplikovanim urođenim ili stečenim anomalijama ili kliničkim stanjima praćeni otkazivanjem organa, kod pacijenta koji su na terapiji koja slabi imuni odgovor, ili se javila rezistencija mikroorganizama na lekove, lečenje traje znatno duže.
Da li sepsa ponekad ostavlja trajne posledice na zdravlje?
- Sepsa može kod pacijenata da ostavi privremene ili trajne posledice. Trajne posledice se ogledaju u različitom stepenu invaliditeta koji zavisi od stepena oštećenja zahvaćenog organa.
Može li sepsa da se javi nekoliko puta u životu kod istog pacijenta?
- Može da se javi i to najčešće kod hematoloških, onkoloških pacijenata, pacijenata koji su na dijalizi ili boluju od drugih bolesti. Isto tako može da se javi kod pacijenata kod kojih se planira da se radi više invazivnih ili hirurških intervencija. U novim studijama je dokazano da postoje pacijenti sa genetskom predispozicijom za nastanak sepse.
Koje su to mere koje se mogu preduzeti da ne dođe do sepse?
- Prevencija sepse se odnosi na blagovremeno prepoznavanje, hospitalizaciju i lečenje. Podrazumeva uredno vakcinisanje dece i racionalnu primenu antibiotika koji su propisani od strane ordinirajućeg lekara, vodeći računa da se terapija popije do kraja i u slučajevima kada se pacijent oseća bolje. U bolničkim uslovima prevencija sepse se odnosi na redovnu edukaciju zdravstvenog osoblja, implementaciju protokola o postupcima i ponašanju kod pojave određenih sojeva mikroorganizama, često pranje ruku, aseptični uslovi rada, primenu zaštite na radu u vidu zaštitnih maski, rukavica, odela i naočara, česte mikrobiološke/epidemiološke kontrole zdravstvenih radnika i redovno čišćenje površina i medicinske opreme.
Dakle, najefikasniji vid borbe protiv sepse je prevencija infekcije. Pravovremeno prepoznavanje i primena adekvatne terapije u optimalnom vremenskom intervalu povećava mogućnost pozitivnog ishoda lečenja.
(Izvor: A.V. / Kurir.rs)
NE PROPUSTITE
.
