Funkcija bubrega najbolje se meri pomoću indikatora koji se zove GFR (brzina glomerularne filtracije), koji meri brzinu filtracije krvi kroz bubrege. Ovaj indikator omogućava lekarima da utvrde da li je funkcija bubrega normalna, a ako nije, do kog nivoa se smanjena funkcija bubrega pogoršala.
Šta je kreatinin?
Kreatinin je otpadni proizvod koji proizvode mišići.
Bubrezi filtriraju kreatinin, kao i druge otpadne proizvode iz krvi. Nakon filtriranja, ovi otpadni proizvodi se izbacuju iz tela kroz urin. Merenje nivoa kreatinina može pružiti važan uvid u to kako bubrezi funkcionišu.
Lekar može da izmeri nivo kreatinina u krvi i urinu. Nivoi kreatinina koji su iznad ili ispod normalnih granica mogu ukazivati na određene bolesti.
Simptomi visokog kreatinina
Simptomi visokog kreatinina mogu zavisiti od stanja koje ga uzrokuje. Neki lekovi mogu izazvati oštećenje bubrega i narušiti njihovu sposobnost funkcionisanja.
Primeri takvih lekova su:
- antibiotici, kao što su aminoglikozidi, rifampin i vankomicin
- lekovi za kardiovaskularne bolesti kao što su ACE inhibitori i statini
- lekovi za hemoterapiju
- diuretici
- litijum
Ovi simptomi se često preklapaju sa drugim uzrocima tako da nisu specifični samo za kreatinin, već uključuju:
- zadržavanje tečnosti (otok stopala, gležnjeva ili oko očiju)
- izlučivanje malih količina urina
- osećaj slabosti ili umora
- mučnina
- otežano disanje
- nepravilni otkucaji srca
- bol u grudima
- dehidratacija
- problemi sa koncentracijom
- svrab i suva kože
Testovi na kreatinin
Da li je kreatinin u krvi visok ili nizak može se utvrditi analizom urina i krvi. Pre testova nije potrebna posebna priprema. Nivo kreatinina može da varira u zavisnosti od:
- starosti,
- pola,
- rase i
- telesne težine
Test krvi na kreatinin
Da bi se proverio nivo kreatinina u organizmu, krv se uzima iz vene na ruci, a zatim se šalje u laboratoriju na dalju analizu
Referentne vrednosti kreatinina u krvi:
- Žene: 49 – 90 mmol/L
- Muškarci: 64 – 104 mmol/L
Test kreatinina iz urina
Urin se sakuplja tokom 24 sata, meri se zapremina prikupljenog urina i izračunava se površina tela (prema visini i težini pacijenta). Nivoi u pojedinačnom uzorku nemaju referentne vrednosti i služe za procenu izlučivanja drugih supstanci.
Visok kreatini ukazuje da bubrezi ne rade dobro
Uopšteno govoreći, povišeni kreatinin može ukazivati na to da bubrezi ne rade dobro. Postoji mnogo mogućih uzroka visokog kreatinina, od kojih neki mogu biti jednokratni. Tu spavaju dehidracija ili uzimanja velikih količina proteina ili suplemenata kao što je kreatin.
Sve ovo može privremeno biti teško za bubrege. Međutim, drugi uzroci visokog kreatinina mogu ukazivati na specifične zdravstvene probleme. Mnogi od njih mogu izazvati oštećenje ili bolest koja utiče na funkciju bubrega.
To može uključivati:
- toksičnost u vezi sa lekovima (nefrotoksičnost izazvana lekovima)
- infekciju bubrega (pijelonefritis)
- akutni nefritični sindrom (glomerulonefritis)
- dijabetes
- visok krvni pritisak
- bolesti srca
- blokada urinarnog trakta
- zatajenje bubrega, akutni i hronični
- multipli mijelom
- šok
- hipertireoza
- hipertenzija
Nizak kreatinin često posledica niske mišićne mase
Jedan od glavnih uzroka niskog kreatinina je niska mišićna masa, a ovo stanje je često povezano sa starenjem.
Trudnoća je takođe povezana sa niskim kreatininom. Neki drugi mogući uzroci niskog kreatinina su bolest jetre i nizak unos proteina.
Uobičajeni uzroci niskog kreatinina su:
- trudnoća
- ishrana sa niskim sadržajem proteina ili gubitak mišićne mase
- ciroza jetre
- infekcije
- tumori
- srčana insuficijencija
U težim slučajevima neophodna je dijaliza ili transplantacija
U mnogim slučajevima, lekovi mogu pomoći u rešavanju visokog nivoa kreatinina lečenjem stanja koje izaziva povećanje. Neki primeri uključuju upotrebu antibiotika za infekciju bubrega ili upotrebu lekova koji pomažu u kontroli visokog krvnog pritiska.
U slučajevima otkazivanja bubrega, dijaliza može biti potrebna zajedno sa lekovima koji pomažu u filtriranju toksina i otpadnih proizvoda iz krvi. U teškim slučajevima ili u završnoj fazi, može biti potrebna transplantacija bubrega.
Ishrana uvek igra važnu ulogu kada je u pitanju zdravlje, pa u slučaju visokog kreatina može pomoći smanjeni unos namirnica koje sadrže mnogo natrijuma i proteina, rafinisanog šećera, kofeina i drugih namirnica koje podstiču dehidraciju.
Prenela: N.R.
Izvor: Miss7zdrava/Zdravlje.kurir.rs
NE PROPUSTITE
