Šta je kolaps pluća? Grudni hirurg otkriva najčešće simptome pneumotoraksa i koji je oblik najopasniji
Pneumotoraks se definiše kao nakupljanje vazduha u pleuralnom prostoru između pluća i zida grudnog koša. Često se ovo stanje naziva i kolapsom pluća, jer dovodi do delimičnog ili potpunog kolapsa ovog vitalnog organa.
- Pneumotoraks se definiše kao nakupljanje vazduha u pleuralnom prostoru između pluća i zida grudnog koša. Ovaj prostor je obično virtuelni odnosno predstavlja skoro neprimetan prostor između parijetalne i visceralne pleure koje klize jedna preko druge prilikom disanja. Ulazak vazduha izaziva delimični ili potpuni kolaps pluća sa posledičnim problemima u respiratornoj mehanici koje potencijalno utiču čak i dramatično na ventilaciju i razmenu gasova - objašnjava pukovnik prof. dr Nebojša Marić, specijalista grudne hirurgije i načelnik Odeljenja za grudnu hirurgiju VMA.
Prema rečima našeg sagovornika postoje različite klasifikacije pneumotoraksa, a jedan se smatra jednim od vitalno najugrožavajućih životnih stanja u medicini.
- Najčešće se definiše po uzroku kao kao spontani ili traumatski. Spontani može biti primarni ili sekundarni. Patofiziološki, pneumotoraks može biti otvoreni, zatvoreni ili tenzioni. Tenzioni pneumotoraks se smatra jednim od vitalno najugrožavajućih životnih stanja u medicini. Iz ugla radiologa pneumotoraks se može kvantifikovati kao delimičan (parcijalni) što se manifestuje delimičnim prisustvom crne površine na rentgenskom snimku uz ipak veće prisustvo parenhima pluća u odnosu na tu senku. Ukoliko je totalni (potpun) na snimku se vidi skoro potpuna crna površina bez ili uz minimalno prisustvo plućne senke - navodi prof. dr Marić.
Termin pneumotoraks je uveo Itard 1802.godine, dok je Lajnic 1819. godine opisao simptome spontanog pneumotoraksa. 1932. godine Kjergard je sugerisao da je pucanje mehurića na vrhu pluća najčešći uzrok pneumotoraksa kod mladih i zdravih ljudi. Do tada se tuberkuloza smatrala glavnim uzročnikom ovog stanja.
Vodeći uzročnik sekundarnog pneumotoraksa je hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP).
- Ova bolest se često javlja kod raznih imunodeficijentnih stanja kao što je AIDS. Može se javiti u bilo kom životnom dobu, ali se dva pika incidence izdvajaju, između 20 i 30 godine i između 60 i 70 godine. Prva grupa je više povezana sa primarnim spontanim pneumotoraksom dok je druga grupa u vezi sa sekundarnim pneumotoraksom što je u korelaciji sa pojavom hronične obstruktivne bolesti pluća koja je češća u ovoj dobnoj grupi. Pušenje takođe značajno doprinosi povećanom riziku - navodi prof. dr Marić.
Traumatski pneumotoraks obično je, kao što i ime kaže, uzrokovan povredom zbog koje nastaje prekid kontinuiteta spoljašnje i unutrašnje plućne maramice što može biti posledica kontakta sa fragmentima prelomljenog rebra ili više njih.
- Pored osećaja bola u grudnom košu koji je jak i probadajući, dominantan simptom je i osećaj nedostatka vazduha praćen gušenjem. Kod tenzionog pneumotoraksa ti simptomi su još naglašeniji, i ukoliko se ne napravi hitna komunikacija između spoljašnje i unutrašnje sredine može doći i do fatalnog ishoda. Takve scene su opisane i u nekim akcionim filmovima kada se vrhom hemijske olovke učini ubod kroz međurebarni prostor, a to prati zvuk kao kada se probuši guma na automobilu, odnosno pojavi se vazduh pod pritiskom.
Na rendgenu se vide karakteristične crne površine
Dakle, za samu dijagnostiku i početnu rekaciju dovoljan je fizikalni pregled pacijenta, gde se prilikom slušanja pluća sa strane gde je pneumotoraks ne konstatuje disajni šum, dok rentgenski snimak ima karakteristične crne (prazne) površine koje predstavljanju zone ispunjene vazduhom.
- Pacijent se najkraćim putem upućuje grudnom hirurgu koji preduzima mere lečenja koje su obično hirurške, a podrazumevaju drenažu grudne šupljine uz pomoć cevastog drena koji je povezan sa bocom sa podvodnom drenažom. Kroz dren izlazi višak vazduha u spoljašnju sredinu a vodena barijera u boci sprečava da se vazduh iz spoljašnje sredine vrati u grudni koš.
Pluća se za to vreme rašire i nakon uspostavljanja stabilnosti stanja dren se uklanja
Operacija se izvodi minimalno invazivno i zove se VATS resekcija
Doktor Marić kaže da se od lekova pacijentima daju oni koji umanjuju bolove i antibiotik.
- Pneumotoraks se može ponavljati, i rizik od ponavljanja epizoda se procenjuje nakon skenera grudnog koša. Ukoliko se na vrhovima pluća uoče blebsi (mehurići ) odnosno istanjeni delovi plućnog parenhima ispunjeni vazduhom trajno zbrinjavanje se postiže operacijom u opštoj anesteziji. Operacija se izvodi minimalno invazivno i zove se VATS resekcija izmenjenog vrha pluća sa pripadajućim blebsima. Oporavak je obično kratak, i traje tri do četiri dana.
Sve o beningnim tumorima pluća: Sporo rastu, ne šire se u okolna tkiva i najčešće nemaju simptome, jedan liči na kokicu, a drugi mora odmah da se operiše