Kako izgleda litotripsija - razbijanje kamena u bubregu? Saznajte koliko postupak traje i da li je bolan
Ova neinvazivna procedura koristi precizne udarne talase za razbijanje kamena u fini pesak.
Litotripsija je sofisticirana medicinska procedura koja je unapredila lečenje kamena u bubregu, omogućavajući pacijentima da izbegnu složene operacije. Naziv potiče od grčkih reči „litho“, što znači kamen, i „tripsy“, što znači drobljenje, a postupak funkcioniše upravo na tom principu – razbijanju većeg kamenja na male fragmente koje telo može prirodno izbaciti.
Najčešći oblik ovog lečenja je ekstrakorporalna litotripsija udarnim talasima, poznata kao ESWL, koja koristi visokoenergetske zvučne talase koji putuju kroz telo do kamena u bubregu ili ureteru.
Ova metoda je idealna za kamenje veće od pet milimetara u prečniku koje ne može samostalno da prođe kroz urinarni trakt, uzrokujući bol ili blokirajući protok urina. Iako je ESWL najčešća metoda, postoje i druge varijante, kao što je laserska litotripsija, koja se izvodi endoskopski, ali izbor metode zavisi od veličine, tvrdoće i lokacije kamena, kao i od anatomije pacijenta.
Hiljade udarnih talasa
Sam postupak je tehnički veoma napredan, ali relativno jednostavan za pacijenta, koristeći rendgenske snimke ili ultrazvuk za precizno lociranje kamena. Pacijent obično leži na stolu napunjenom vodom ili na posebnom jastuku napunjenim vodom, što omogućava udarnim talasima da neometano prolaze kroz tkivo i fokusiraju se isključivo na kamen. Hiljade udarnih talasa usmerene su na ciljno mesto, stvarajući silu koja drobi kamen u materijal sličan pesku.
Tokom postupka, koji se može izvesti pod sedacijom ili anestezijom, medicinski tim stalno prati vitalne znake i položaj kamena, podešavajući jačinu talasa kako bi se postigla maksimalna efikasnost uz minimalno oštećenje okolnog tkiva. U nekim slučajevima, ako je kamen veliki ili se nalazi u ureteru, lekar može postaviti stent – malu plastičnu cev – pre postupka kako bi se osigurala prohodnost uretera i olakšao prolaz polomljenih fragmenata nakon tretmana.
Priprema za litotripsiju je ključni korak koji zahteva disciplinu pacijenta i strogo pridržavanje medicinskih uputstava kako bi se izbegle komplikacije poput krvarenja. Lekar će pre procedure naložiti niz dijagnostičkih testova, uključujući analizu krvi za proveru funkcije bubrega i zgrušavanja krvi, i analizu urina kako bi se isključilo prisustvo infekcije, jer se procedura ne sme izvoditi ako postoji aktivna upala.
Jedna od najvažnijih stavki pripreme je prilagođavanje terapije lekovima; pacijenti moraju, u konsultaciji sa svojim lekarom, privremeno prestati da uzimaju lekove za razređivanje krvi kao što su aspirin, varfarin ili drugi antikoagulansi, obično nedelju dana pre procedure. Takođe je potrebno postiti, što znači da se ne jede i ne pije najmanje šest sati pre procedure, a ponekad se preporučuje čišćenje creva posebnim preparatima prethodne noći kako bi se osigurala bolja vidljivost kamena na rendgenskom snimku.
Da li je postupak bolan?
Pitanje bola je jedno od najčešćih pitanja koje pacijenti postavljaju, a odgovor zavisi od vrste anestezije i nivoa tolerancije pojedinca. Iako se ESWL smatra manje invazivnim od operacije, proces razbijanja kamena može biti neprijatan, zbog čega se skoro uvek koriste lekovi protiv bolova, sedativi ili čak opšta anestezija kako bi se pacijent potpuno opustio ili uspavao. Oni koji su budni tokom procedure često opisuju osećaj kao kucanje ili „trljanje“ gumenom trakom po koži gde udarni talasi ulaze u telo.
Međutim, važno je napomenuti da bol može biti prisutan i nakon same procedure, tokom procesa izbacivanja fragmenata kamena kroz urinarni sistem. Ovaj proces može trajati nekoliko dana ili nedelja i ponekad je praćen bubrežnim kolikom, ali je obično mnogo manjeg intenziteta nego kada prođe ceo kamen. Većina pacijenata uspešno kontroliše bol nakon procedure standardnim analgeticima koje im je propisao lekar, dok se jači bol leči jačim lekovima.
Trajanje postupka, oporavak i rizici
Trajanje postupka litotripsije varira u zavisnosti od veličine i broja kamena, ali u proseku sam tretman traje između 45 i 60 minuta. Pošto je najčešće u pitanju dnevna procedura, pacijenti obično idu kući istog dana nakon kratkog boravka u sobi za oporavak, čim efekti anestezije popuste i vitalni znaci se stabilizuju.
Potpuni povratak svakodnevnim aktivnostima je moguć nakon jednog do dva dana, ali telu je potrebno vreme da izbaci sav „pesak“. Ključni deo oporavka je hidratacija; pacijentima se savetuje da piju velike količine vode, često više od dva litra dnevno, kako bi se podstaklo ispiranje urinarnog trakta. Pojava krvi u urinu nekoliko dana nakon postupka je prilično česta i očekivana i ne bi trebalo da bude razlog za zabrinutost, osim ako se ne nastavi duže vreme ili postane obilna.
Iako je litotripsija bezbedna procedura, kao i svaka medicinska procedura, ona nosi određene rizike o kojima pacijenti moraju biti obavešteni. Moguće komplikacije uključuju infekcije urinarnog trakta, krvarenje oko bubrega ili nakupljanje fragmenata kamena koji mogu blokirati protok urina, što zahteva hitnu medicinsku intervenciju.
U nekim slučajevima, jedan tretman neće biti dovoljan da potpuno razbije kamen, pa će biti potrebno ponoviti postupak ili koristiti drugu metodu kao što je ureteroskopija. Veoma je važno pratiti telesnu temperaturu i opšte stanje nakon povratka kući i odmah kontaktirati lekara u slučaju visoke temperature, jake groznice ili nepodnošljivog bola koji ne prolazi nakon uzimanja lekova.
Izvor: ordinacija.vecernji.hr/zdravlje.kurir.rs
Sedam načina kako da sprečite kamen u bubregu: Genetika utiče u 45 % slučajeva